Zjawisko zakwaszenia w ludzkim ciele ma miejsce, gdy przestaje funkcjonować równowaga kwasowo-zasadowa. Prowadzi to do perturbacji w środowisku wodno-elektrolitowym, gdzie produkty przemiany materii zyskują dominację. Kwasica, która jest jedną z głównych form zakwaszenia, powstaje poprzez intensyfikację produkcji jonów wodorowych podczas procesów metabolicznych, ograniczenie wydalania dwutlenku węgla przez płuca lub wzrost dostarczania jonów wodorowych, na przykład za pomocą pokarmu.
Dlaczego zakwaszenie jest tak niebezpieczne dla organizmu? Główną przyczyną jest fakt, że produkty przemiany materii, które są nieustannie generowane przez komórki podczas procesów metabolicznych, mają skłonność do zakwaszania płynów ustrojowych. W tym kontekście najbardziej istotną rolę pełni dwutlenek węgla – końcowy produkt spalania prawie każdego rodzaju substancji organicznej. Działa on w taki sposób, że rozpuszcza się w środowisku wodnym i tworzy słaby kwas węglowy. Ten z kolei dysocjuje, uwalniając jony wodorowe.
Wskaźnikiem stopnia zakwaszenia jest ilość tychże jonów wodorowych. Można go zmierzyć poprzez określenie tzw. pH krwi. W normalnym stanie, wartość ta mieści się pomiędzy 7,35 a 7,45. Każde odchylenie od tej normy, zarówno w stronę kwasicy, jak i zasadowicy, negatywnie wpływa na przemiany komórkowe. Szczególnie ma to miejsce w przypadku produkcji związków o wysokiej energii, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania tkanek i narządów. Zakłócenia tego typu mogą prowadzić do poważnych zagrożeń dla życia.