Kiedy wchodzimy do sklepów z żywnością prozdrowotną oraz ziołami, często na półkach natrafiamy na suplement diety o nazwie „saw palmetto”, który jest wytworzony z owoców palmy sabałowej (Serenoa repens). Mimo iż ten produkt zdobył popularność dopiero od kilku lat, jego znaczenie nie jest wynikiem nowoczesnej nauki. W rzeczywistości, korzyści zdrowotne związane z tą rośliną były dobrze znane rdzennym mieszkańcom Ameryki Północnej jeszcze zanim dotarli tutaj europejscy kolonizatorzy.
Na terenach obecnej Florydy, Indianie traktowali palmę sabałową z dużym szacunkiem. Wykorzystywali jej liście do produkcji koszyków i innych użytecznych przedmiotów, a owoce stanowiły ważny element ich diety. Przygotowywali też napary z owoców tej rośliny, które pomagały im w leczeniu różnorodnych dolegliwości – od bólów brzucha i dezynterii, przez problemy urologiczne, aż po kłopoty z libido.
Palma sabałowa, zwana również bocznią piłkowaną, to roślina typowa dla subtropikalnej strefy klimatycznej południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych. Jest to jedyny znany gatunek z tego rodzaju botanicznego i nie ma innych naturalnych miejsc jego występowania. Rośnie głównie na wybrzeżu Atlantyku oraz w lasach sosnowych Florydy, osiągając wysokość zaledwie 2-3 metry. Charakteryzuje się dużą odpornością na trudne warunki środowiskowe, rośnie powoli i może dożyć nawet kilka wieków – najstarsze okazy liczą sobie nawet siedemset lat!
Palma sabałowa to roślina o liściach tworzących rozległe wachlarze mierzące ponad metr długości. Na końcach liści znajdują się ostre, piłkowate ząbki, które łatwo przebijają ludzką skórę – stąd angielska nazwa „saw palmetto” („piła palmetto”). Drzewo wytwarza też drobne, biało-żółte kwiatki, które przemieniają się z czasem w małe owoce, początkowo żółte, a później ciemniejące. To właśnie te owoce są obiektem szczególnego zainteresowania dla badań naukowych.
Ekstrakt z owoców palmy sabałowej zdobył uznanie w literaturze medycznej głównie ze względu na swoje potencjalne zastosowanie w leczeniu łagodnego przerostu gruczołu krokowego (BPH). Jest to problem, który najczęściej dotyka starszych mężczyzn, prowadząc do znacznego dyskomfortu urologicznego, a w zaawansowanych przypadkach również do zaburzeń funkcjonowania pęcherza moczowego i nerek, wraz z bolesnymi stanami zapalnymi.
Naukowcy twierdzą, że ekstrakt z palmy sabałowej wykazuje silne działanie anty-androgeniczne i przeciwzapalne, co pomaga redukować czynniki prowadzące do przerostu prostaty. Ma również zdolność do aktywnego niszczenia komórek odpowiedzialnych za powiększenie gruczołu. Aktywne substancje zawarte w owocach palmy mogą blokować działanie enzymu odpowiedzialnego za przekształcanie testosteronu w DHT.
Mimo obiecujących właściwości, wyniki badań są jak dotąd niejednoznaczne. Analiza 32 studiów przeprowadzona przez Cochrane w 2012 r. nie wykazała jednoznacznej skuteczności ekstraktu z palmy sabałowej. Jednakże, półroczny eksperyment przeprowadzony w Chinach w 2019 r. na grupie 354 pacjentów z diagnozą BHP wykazał znaczne złagodzenie objawów i zwiększenie strumienia moczu.
Bardzo obiecujące wyniki przynosi suplementacja palmą sabałową przed operacją przezcewkowej elektrosekcji gruczołu krokowego (TURP). Rozpoczęcie suplementacji dwa miesiące przed zabiegiem zwiększa skuteczność leczenia operacyjnego.
Również w przypadku mężczyzn cierpiących na zaburzenia erekcji, które często towarzyszą przerostowi prostaty, suplementacja palmą sabałową może przynosić korzyści. Wielu specjalistów poleca ją jako naturalną alternatywę dla leków farmaceutycznych, które często powodują niepożądane skutki uboczne, takie jak obniżenie libido i zmniejszenie ilości ejakulatu. Dodatkowo, zarówno u pacjentów z BPH, jak i tych ze zdrową prostatą, suplementacja palmą sabałową wydaje się przynosić ulgę w przebiegu typowych infekcji układu moczowego.